Negatif bilgi, hedefe gitmeyen yolları
gösteren zihnin uyarı işaretlerinin toplamı ve yapılmaması gerekenleri bilme
(negatif uzmanlık) olarak tanımlanmaktadır. Negatif bilgi, kişisel gelişim,
problem çözme ve bilgelik düzeyinde öğrenmede kritik bir öneme sahiptir. Pozitif bilgiye odaklı eğitimin
sınırlılıklarına karşın; negatif bilgi,
öğrenme sürecinde hataları “daha fazla hata yapmayı önleyecek” biçimde
işe koşarak, öğrencilerin risk alma, yaratıcılık ve girişimcilik gibi
özelliklerine destek sağlama potansiyeline sahiptir. Ayrıca okulların da,
hatalarından ders çıkararak, “öğrenen örgütler” haline gelebilmesinde negatif
bilgi, “akıllı başarısızlıklar” olarak önemli bir işlev görebilir. Bu
özellikleriyle negatif bilgi, pozitif bilgiyi tamamlayıcı olarak, öğrenmede
bilinen yollara yeni perspektifler sağlayabilir.” (1)
Hayatımızın çok büyük kısmını kapsayan
“negatif bilgi”, hata ya da başarısızlık diye kesilip
atılırken negatif bilgi olmasa başsız horoz misali kalacak pozitif bilgi
saltanat sürmektedir. Negatif bilgi, kısaca
bilmememiz gereken şeyleri bilme olarak
tanımlanmaktadır. Bu yönüyle baktığımızda
negatif bilgi olmadan
pozitif bilgiye ulaşmamız mümkün görünmemektedir. Öyleyse, negatif
bilgiyi hata ya da başarısızlık olarak tanımlamak bir kaçış, kolaycı bir anlayışın ürünüdür.
Bir adrese ulaşma sürecinde sizi
varış noktasına –pozitif bilgi-
ulaştıracak her bilgi negatif
bilgiyi oluşturmaktadır. Varış noktası öncesi bildiğiniz her iş yeri, sokak,
cadde, meydan size avantaj
sağlayacaktır. Kullandığınız yol ile varış noktasına varmada zaman ve mesafe bakımından uzama
kısalmalar olsa da sürecin hiçbir
yerinde de hata ya da başarısızlık
yoktur. Bunu navigasyon cihazı
kullananlar çok daha iyi görebilmektedir. Bu cihaz sadece hedefe ulaşmanın imkansız olduğu yerlerde en yakın yerden dön komutunu
vermektedir. Bunun dışında sürekli olarak sizi doğruya ulaştırma çabası vardır.
Bu çabayla da er ya da geç hedefe ulaşırsınız.
Hedefin doğru belirlendiği
durumlarda hata ya da başarısızlıktan bahsetmek doğru değildir. Hatta, kişileri
hedefe taşımak istiyorsak gelinebilen her
noktayı “başarı” kabul etmekte fayda var. Örneğin , hedefi dağın
zirvesine çıkmak olan insanlardan sadece dağın
zirvesine çıkanları başarılı kabul etmek düpedüz pozitif bilgi odaklı eğitim zihniyetinin ürünüdür. Oysa, aşağıdaki olasılıklar da göz önünde bulundurulmalıdır.
A) Dağın
zirvesi sınırlı sayıda kimseleri
barındıracağından herkesin aynı anda oraya çıkması zaten mümkün
değildir.
B) Dağ
yalnızca zirveden ibaret değil, dağın zirvesi için dağın eteği nasıl olmazsa olmaz ise, dağın eteğindeki kimseler de zirvedekiler
için aynı öneme sahip olmalıdır.
C) Zirveye
çıkanları imkansızı başarmış gibi görmek doğru değildir, onları var olan potansiyel oraya taşımıştır. Bu potansiyel zamanla
diğerlerini ya zirveye getirecektir ya
da zirveye yaklaştıracaktır.
D ) İşe
pozitif bilgi odaklı baktığımızda, zirve bir gün kimsesiz
kalabilir. Çünkü, bu anlayış sadece zirveye
ulaşmayı başarı gördüğünden oranın diğer taliplilerini küstürüp başka mecralara sevk edebilir.
Negatif bilgi, eğitimin her aşamasında işe koşulursa
eğitimin mevcut sorunlarına çözüm olmada kilit rol oynayacaktır. Eğitim
literatüründe pek yeri olmayan “negatif bilgi ” kavramı anlam ve uygulama şekliyle bir an
önce eğitim camiasında hak ettiği yeri almalıdır.
(1 )Akpınar, B. ve Akdoğan, S.
(2010). Negatif bilgi kavramı: hata ve başarısızlıklardan öğrenme. Batı Anadolu
Eğitim Bilimleri Dergisi (BAED), 1(1), 14-22.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder